Bizitza

Peio Aguirre, komisario eta arte kritikaria

Bermeon (Bizkaia) jaio zen 1924ko maiatzaren 6an. 1936an Espainiako Gerra Zibila hasi zenean Frantziara erbesteratu zen. Nerabezaroan bere bokazio artistikoa ezagutu eta marrazten hasi zen. Urtebete baino gehiago iraun zuen itsasontziz egindako exodoaren ostean, bere familia Buenos Airesen (Argentina) kokatu zen 1942an. Ikasketa teknikoak ikasi zituen Huergo Institutuan eta pintura eskolak hartu zituen Emilio Pettoruttirekin. Publizitatean lan egiten du eta bere lehen pintura sariak lortzen ditu. Jorge Oteiza euskal artistaren lagun egin zen. María Isabel Irurzunekin ezkondu zen eta ezkontza bidaia aprobetxatuz, 1952an itzuli ziren Espainiara. Dagoeneko Madrilen irabazi zuen Arantzazuko (Gipuzkoa) basilikako kriptako horma-irudien lehiaketa, baina eliz agintaritzaren aginduz bertan behera geratu zen bere lana.

• 1957

  Bakarkako erakusketa bat egin zuen Madrilgo Sala Negran, eta, ia aldi berean, Equipo 57 taldearen sorreran parte hartu zuen. Talde hori berehala utzi zuen. 1958ko Bruselako Nazioarteko Erakusketako Espainiar Pabiloiko talde artistikoaren kide izan zen. Diseinu industrialean hasi zen H Mueblesen.

• 1958

  Irunera (Gipuzkoa) joan zen bizitzera, Oteizarekin eta Luis Vallet arkitektoarekin diseinatutako kutsu arrazionalistako lantegi-etxe batera. 1960an, margolaritzatik eskulturara igaro zen planoaren miaketaren bidez. Urte horretan Madrilgo Neblí Aretoan arbel eta marmol multzo baten erakusketa egin zuen. Irunen kultura- eta enpresa-jarduera bizia mantentzen zuen, eta era askotako herri-proiektu eta -ekimenetan parte hartzen zuen. 1961ean Espiral denda sortu zuen Donostian, altzari modernoak saltzeko. Ia aldi berean, Irungo Biok enpresako bazkide eta diseinatzaile nagusi bihurtu zen.

• 1963

  Frontera Films Irún, SA ekoiztetxea sortu zuen Fernando Larruquertekin batera. Hiru film labur dokumental zuzendu zituzten, Operación H (1963), Pelotari (1964) eta Alquézar. Retablo de pasión (1966), eta film luze bat, Ama Lur (1964-1968).

• 1965

  Sao Pauloko Biurtekorako izendatu zen eskultore espainiar bakarra izan zen.

• 1966

  Gaur taldearen kidea izan zen, Euskal Eskola baterako abangoardiako mugimendua. Hamarkada oparo horretan, arkitektura-lanak ere egin zituen bere anaia Ander Basterretxearekin batera.

• 1969

  Bilboko Grises galerian erakutsi zituen bere argazki esperimentalak.

• 1972

  Serie cosmogónica vasca sortu zuen, Jose Migel Barandiaran antropologoaren Diccionario de Mitología Vasca interpretatzeko eskultura sorta.

• 1983

  Izaro egin zuen, Eusko Legebiltzarreko eskultura eta sinboloa, Vitoria-Gasteizen. Urte horretan bertan, hogeita hamar urte lehenago Arantzazurako pentsatutakoaz guztiz bestelako proiektu berri bat margotu zuen.

• 1987

  Erakusketa antologiko bat eskaini zion Madrilgo Arte Garaikidearen Espainiako Museoak.

  Euskal Herriko eskultura publiko enblematikoenetako batzuk diseinatu ditu: Homenaje al bailarín Iztueta (1967), Araba / Homenaje a Pio Baroja (1973), Paloma de la Paz (1988), edo Urbidea monumentala (1993) Beasainen, Arriarango presan.

• 2004

  Bere bolumetria arkitektonikoen proiektuak erakutsi zituen Donostiako San Telmo Museoan.

• 2013

  Atzera begirako erakusketa egin zuen Bilboko Arte Ederren Museoan.

• 2014

  Hondarribian hil zen 2014ko uztailaren 12an.